Σχέση γιατρού – ασθενούς

Η σχέση ιατρού και ασθενούς είναι πολυεπίπεδη, δυναμική και αμφίδρομη. Η καλή επικοινωνία αποτελεί το σημαντικό στοιχείο της καλής ιατρικής πρακτικής, που συμβάλει στη γρήγορη και ακριβή αποκάλυψη του προβλήματος, αλλά και στον προσδιορισμό των προσδοκιών του ασθενούς από τη θεραπεία. Με αυτόν τον τρόπο παγιώνεται η εμπιστοσύνη μεταξύ γιατρού και ασθενούς και αυξάνεται η πιθανότητα για καλύτερη έκβαση στη θεραπεία και στην ποιότητα ζωής του. Η ικανοποίηση του ασθενούς διαδραματίζει πολύ σπουδαίο ρόλο και πιστοποιεί ποιοτικά τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας. Ο ασθενής και κυρίως ο ασθενής με σοβαρό πρόβλημα υγείας εναποθέτει τις ελπίδες του στα χέρια του γιατρού.

Σε πολλές περιπτώσεις η σχέση εμπιστοσύνης που αναπτύσσεται μεταξύ ασθενούς και του γιατρού του, μπορεί να λειτουργήσει ως «εικονικό φάρμακο» και να επηρεάσει τα αποτελέσματα της θεραπείας.

Η διερεύνηση της θεραπευτικής σχέσης είναι σχετικά πρόσφατη μιας και παραδοσιακά το ενδιαφέρον εστιαζόταν στις αντικειμενικές παραμέτρους της ασθένειας, όπως είναι οι ανατομικές βλάβες και οι εργαστηριακές εξετάσεις που απαιτούνται για τη διάγνωση και δεν δινόταν μεγάλη έμφαση στη σημασία της δημιουργίας συναισθηματικής σχέσης μεταξύ ασθενούς και γιατρού, αν και αποτελεί ένα από τα κυριότερα συστατικά για την αποτελεσματική επικοινωνία που θα συμβάλλει με τη σειρά της στην επιτυχία της θεραπευτικής αντιμετώπισης.

Ωστόσο, στην προσπάθεια επικοινωνίας μεταξύ γιατρού και ασθενούς παρατηρούνται προβλήματα που μπορεί να οφείλονται σε διάφορους παράγοντες. Ένας από αυτούς τους παράγοντες είναι η διαφορά μορφωτικού επιπέδου. Κάποιες φορές παρατηρείται ότι εξαιτίας της διαφοράς στο επίπεδο των γνώσεων, οι γιατροί παρέχουν ελάχιστη πληροφόρηση στους ασθενείς τους. Τα άτομα με ανώτερη εκπαίδευση- τις περισσότερες φορές- έχουν τη μέγιστη πληροφόρηση πριν από την επίσκεψη στον γιατρό τους. Οι απαιτήσεις τους αυξάνονται και γι΄ αυτό μπορεί να εμφανίζονται ως λιγότερο ικανοποιημένοι από τις υπηρεσίες υγείας που τους προσφέρονται.

Ένα άλλο πρόβλημα, ίσως το πιο σημαντικό είναι η έλλειψη χρόνου από την πλευρά του ιατρικού προσωπικού, κυρίως λόγω φόρτου εργασίας.

Έχοντας περιορισμένο χρόνο, δεν λαμβάνεται πάντα υπόψη η πιθανή πληροφόρηση που μπορεί να έχει ο ασθενής, καθώς και το εάν έχει κατανοήσει τα όσα έχουν λεχθεί. Επίσης πολλές φορές δεν δίνεται ευκαιρία για ερωτήσεις από την πλευρά του ασθενούς. Έτσι ο ιατρός δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι ο ασθενής του ενημερώθηκε σωστά.

Σε κάποιες νόσους που ο ασθενής θα καταλήξει ή που υπάρχουν λίγες ελπίδες ανάκαμψης της υγείας, ο γιατρός έρχεται αντιμέτωπος με σημαντικά διλήμματα. Αν τον ενημερώσει για την αβεβαιότητα της πορείας της υγείας του μπορεί να εισπράξει αρνητική κριτική αντιμετώπιση στην προσωπική επαγγελματική αξιοπιστία του. Αν πάλι επιλέξει να μην τον ενημερώσει, θα επιμηκύνει το χρόνο της αβεβαιότητας του, με κίνδυνο πάλι την ιατρική του αξιοπιστία. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο γιατρός επιλέγει να μην ανακοινώσει τη δυσάρεστη είδηση προκειμένου να βοηθήσει τον ασθενή να μην παραιτηθεί και να συνεχίζει την προσπάθεια για τη βελτίωση του επιπέδου υγείας του, παρότι αυτό ενέχει πολλά δεοντολογικά και ηθικά ερωτήματα.

Τα τελευταία χρόνια η σχέση γιατρού- ασθενούς επηρεάστηκε και από τη ραγδαία ανάπτυξη του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Οι ασθενείς καταφεύγουν όλο και πιο πολύ στο διαδίκτυο για να λάβουν πληροφορίες σχετικά με την κατάστασή τους. Συνήθως οι ιστοσελίδες και οι διαδικτυακές κοινότητες που αφορούν την υγεία και την ασθένεια είναι πάρα πολλές και κάποιες αυτές με μικρή αξιοπιστία, γεγονός που δυσκολεύει την αναζήτηση της ιατρικής πληροφορίας και κυρίως τη σωστή της χρήση προς όφελος της υγείας του ασθενούς και καθιστά δύσκολη τη λήψη της τελικής απόφασης.

Απαιτείται λοιπόν περισσότερη διάδραση με τον ασθενή κατά τη διάρκεια της συνεδρίας και προσαρμογή στο νέο επικοινωνιακό περιβάλλον που διαμορφώνεται, όπου σχεδόν όλοι έχουν πρόσβαση στην πληροφορία και τη γνώση και δημιουργείται, αναπτύσσεται και παγιώνεται η αμφισβήτηση της ιατρικής αυθεντίας.

Συγγραφέας: Δρ. Έφη Σίμου

Recommended Posts